Kolagen przyjmowany doustnie czy pobudzanie skóry do produkcji - co wybrać?

Kolagen - jakie pełni funkcje?

Kolagen jest białkiem strukturalnym, który odgrywa niezwykle znacząco rolę w organizmie człowieka. Łączy on ze sobą poszczególne komórki i stanowi podporę dla tkanek. Kolagen jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania zębów, kości, mięśni, czy stawów. Włókna kolagenowe chronią też narządy wewnętrzne, tworząc wokół nich zabezpieczającą otoczkę.

W skórze kolagen odgrywa bardzo podobną rolę. Jest on potrzebny do zachowania odpowiedniej struktury skóry i jej elastyczności. Kolagen tworzy bloki, które składają się na swego rodzaju rusztowanie. Jest ono wypełnione przez pozostałe substancje, takie jak kwas hialuronowy, czy włókna elastynowe. 

Pobudzanie produkcji kolagenu - dlaczego jest ważne?

Kolagen jest intensywnie produkowany w skórze do ok. 20-25 roku życia. Potem organizm stopniowo przestaje wytwarzać nowe włókna, a już istniejące ulegają zużywaniu. Zwykle po 30. roku życia następuje powolny spadek ilości kolagenu w skórze. Istniejący już wcześniej kolagen systematycznie ulega degradacji, a nowy już nie powstaje naturalnie.

Wiele czynników ma wpływ na ten proces. Z tego względu u niektórych osób może zacząć się on później, u niektórych zaś wcześniej. Degradację włókien kolagenowych zdecydowanie przyspiesza nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV, palenie papierosów, czy niewłaściwa dieta. 

Wraz ze spadkiem ilości kolagenu, skóra traci swoją jędrność i elastyczność. Jest też bardziej narażona na zmarszczki i inne oznaki starzenia. Nic więc dziwnego, że medycyna już od wielu lat poszukiwała skutecznego sposobu na pobudzenie produkcji kolagenu. Obecnie na rynku dostępne są liczne suplementy z kolagenem. Należy się zastanowić jednak, czy takie środki są w stanie skutecznie stymulować wytwarzanie kolagenu.

Kolagen spożywczy - czy działa?

Kolagen jest białkiem o dużej cząsteczce, dlatego bardzo ciężko wchłania się z przewodu pokarmowego. Dlatego naukowcy opracowali hydrolizowane peptydy kolagenowe, stanowiące pocięte łańcuchy kolagenu. W tej formie są one w stanie dotrzeć do organizmu. Wątpliwości może jednak budzić kwestia, czy kolagen przyjmowany w tej formie przedostanie się do skóry, czy dotrze tylko do innych organów.

Badania naukowe prowadzone na hydrolizowanych preparatach, zawierających kolagen rybi lub wieprzowy wykazały, że mogą one zwiększać jędrność i nawilżenie skóry. Analizy tego typu prowadzono m.in. w 2008 r. w Japonii. W badaniach wzięło udział 60 kobiet, które podzielono na dwie grupy. Pierwsza otrzymywała placebo, a druga hydrolizat kolagenowy pochodzenia rybiego (Peptan F) i wieprzowego (Peptan P). Po 8 tygodniach przeprowadzono badanie nawilżenia skóry. 

Stwierdzono, że w grupie przyjmującej kolagen wzrósł poziom nawilżenia skóry. Parametry nawilżenia podniosły się średnio o 12% w przypadku Peptanu F i o 28% w przypadku Peptanu P. W grupie stosującej placebo nie zaobserwowano zmian (The effect of oral collagen peptide supplementation on skin moisture and the dermal collagen network: evidence from an ex vivo model and randomized, placebo-controlled clinical trials). 

W 2021 roku zespół brazylijskich badaczy opublikował metaanalizę (zbiorczą analizę prac naukowych), z której również wynikała efektywność suplementacji kolagenowej. Analizie poddano 19 badań, w których uczestniczyło w sumie 1125 osób. W publikacjach tych wskazywano na poprawę nawilżenia i elastyczności skóry oraz redukcję zmarszczek u badanych osób (Effects of hydrolyzed collagen supplementation on skin aging: a systematic review and meta-analysis). 

Mimo wspomnianych badań zdania lekarzy na temat doustnej suplementacji kolagenem nadal są podzielone. Niektórzy badacze zwracają uwagę na to, że brakuje wystarczających dowodów potwierdzających, że kolagen w tej formie rzeczywiście trafia w pierwszej kolejności do skóry, a nie do innych części ciała (Platelet-rich Plasma, Collagen Peptides, and Stem Cells for Cutaneous Rejuvenation). 

Suplement z kolagenem - jak wybrać?

Na rynku istnieje wiele suplementów zawierających kolagen. Mogą różnić się one między sobą skutecznością. Jeśli decydujesz się na suplement z kolagenem, upewnij się, że jest to kolagen hydrolizowany, gdyż tylko taki będzie w stanie wchłonąć się w organizmie. Najlepiej jest przed rozpoczęciem suplementacji skonsultować się z lekarzem. 

Wiele osób zastanawia się, czy istnieje kolagen pochodzenia nie-zwierzęcego. Mimo że kolagen naturalnie występuje tylko w tkankach zwierzęcych, istnieje możliwość uzyskania syntetycznych peptydów o podobnym działaniu. Aktualnie jednak nie są dostępne preparaty doustne zawierające tego typu kolagen. Suplementy nazywane kolagenem wegańskim zawierają zwykle kompleksy aminokwasów, które stanowią materiał do odbudowy kolagenu w organizmie.

Jak pobudzić skórę do produkcji kolagenu?

Suplementacja preparatami wysokiej jakości rzeczywiście może przynieść dobre efekty. 

Istnieją również sposoby na naturalną stymulację kolagenu, a więc zwiększenie aktywności fibroblastów. Są to przede wszystkim zabiegi medycyny estetycznej. Osocze bogatopłytkowe to jedna z terapii, które stymulują skórę do produkcji własnego kolagenu. 

Jest wiele badań wskazujących na wysoką skuteczność zabiegów z osoczem bogatopłytkowym. Przykładem jest analiza włoskich badaczy z 2017 roku, w której wykazali oni poprawę elastyczności i gładkości skóry u 12 pacjentek leczonych iniekcjami osocza bogatopłytkowego (Autologous Pure Platelet-Rich Plasma Dermal Injections for Facial Skin Rejuvenation: Clinical, Instrumental, and Flow Cytometry Assessment). Wykazano też bardzo korzystne działanie osocza bogatopłytkowego w redukcji blizn potrądzikowych (Platelet-rich Plasma, Collagen Peptides, and Stem Cells for Cutaneous Rejuvenation). 

Mechanizm działania tego zabiegu opiera się na aktywacji czynników wzrostu, które następnie pobudzają syntezę kolagenu. Osocze pobierane jest z krwi pacjenta lub pacjentki, a następnie odpowiednio odwirowane. Dzięki temu można osiągnąć bogaty w czynniki wzrostu preparat odmładzający.